22. Biennale Sztuki dla Dziecka – Sztuka jako spotkanie – rusza 27 maja 2019!
Temat 22. Biennale Sztuki dla Dziecka – “Sztuka jako spotkanie” to hasło, które otwiera myślenie wielokierunkowe, inspirujące do inicjowania oryginalnych i ważnych dla młodych odbiorców przedsięwzięć artystycznych. Chęć podjęcia tego zagadnienia wyrasta z przekonania, że istotnym aspektem wszelkich działań twórczych są relacje powstające we wspólnym przeżyciu artystycznym.
Spotkanie jest przeciwieństwem alienacji jednostki, atomizacji społeczeństwa, rozpadu więzi, a w konsekwencji – konfliktu. Istotą spotkania jest budowanie i rozwijanie relacji. Sztuka dla najmłodszych ma potencjał realnego wpływu na ten proces przez stwarzanie dzieciom i dorosłym możliwości bezpośredniego spotkania w doświadczaniu wypływającym ze wspólnego uczestnictwa w wydarzeniu artystycznym.
W kontekście 22. Biennale interesują nas dwa obszary spotkania. Pierwszy to relacje między artystami i „widownią”, która nawiązuje się w wyniku świadomego i uważnego procesu wchodzenia w interakcję z odbiorcami. Obszar drugi to więzi rodzące się i pogłębiane we wspólnocie odbiorców, świadomie projektowane przez dzieło: w dziecięcym doświadczeniu bycia w grupie, a także pomiędzy dziećmi i dorosłymi.
„Sztukę jako spotkanie” rozumiemy także, posługując się metaforą teatralną, jako przekraczanie czwartej ściany, jako wychylenie się lub zejście artystów do widzów i bezpośrednie aktywizowanie odbioru sztuki. Proponujemy namysł nad specyfiką narzędzi włączających w poszczególnych typach artystycznego przekazu. Poszukujemy rozwiązań, które uruchamiają kreatywność w odbiorze, a nawet pozwalają podejmować konkretne decyzje z pozycji aktywnego widza. Interesują nas innowacyjne sposoby budowania relacji z publicznością, które szanują jej podmiotowość, nie uciekają się do manipulacji, kształtują i wzmacniają wspólnotę odbiorczą.
W ramach 22. Biennale chcemy odświeżyć zagadnienie sztuki familijnej jako przeżycia łączącego odbiorców w różnym wieku. Widzimy konieczność odchodzenia od popularnego “puszczania oka do dorosłych nad głowami dzieci” w stronę rzeczywistego międzypokoleniowego spotkania w odbiorze. Wspólne i twórcze uczestnictwo w kulturze dzieci, rodziców i seniorów jest szansą równoprawnej wymiany doświadczeń, które mogą wzmacniać relacje i otwierać na rozmowę. Takie założenie wymaga od twórców i realizatorów szczególnej refleksji nad odbiorczym aspektem dzieła.
Wspólnota uczestnictwa w odbiorze oraz brak rozróżnienia na teksty dla dzieci i dla dorosłych to hasła kojarzące się z tradycją kultury. Wydarzenia Biennale będą okazją do sprawdzenia, jak wrócić do nich w ramach kultury współczesnej i właściwych dla niej form oraz środków. W tym kontekście szczególnie interesujące staje się zagadnienie ciągłości kulturowej, rozumianej jako kontynuacja i przekaz międzypokoleniowy z jednej strony, z drugiej zaś jako świadomy wybór znaków, konwencji, elementów i nawiązań, których jeszcze nie zna dziecko, ale rozumie dorosły.
W istocie sztuki dla dziecka jest pewien paradoks – tworzą ją i komentują niemal wyłącznie ludzie dorośli. Oni także podejmują większość decyzji, zarówno z pozycji producentów czy wydawców, jak i w roli opiekunów wybierających z oferty kulturalnej wydarzenia dla swoich dzieci. Na terytorium sztuki dla dziecka pajdokracja jest więc zjawiskiem niemożliwym – docelowy odbiorca zaś nie istnieje bez stałej obecności dorosłego: autora, reżysera, kompozytora, pośrednika, wreszcie towarzysza w odbiorze, którego Perry Nodleman nazwał “ukrytym dorosłym”. Działanie w ramach sztuki dla dziecka wiąże się więc ze szczególną odpowiedzialnością dorosłych twórców, organizatorów i opiekunów – z koniecznością ciągłego i uważnego demokratyzowania nierównej relacji. Refleksja na temat mechanizmów odbioru od początku procesu twórczego pozw
oli zobaczyć w sztuce dla najmłodszych szansę na spotkanie dzieciństwa i dorosłości na równych artystycznych prawach.
22. Biennale Sztuki dla Dziecka „Sztuka jako spotkanie” to laboratorium relacji, otwarte na eksperymenty podejmowane przez profesjonalnych twórców w duchu odpowiedzialności, wynikające z ciekawości artystycznego spotkania z dzieckiem.
